«چای»، دوّمین نوشیدنی ایرانی ها پس از آب است. ایرانیان، ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان را به خود اختصاص داده اند و این در حالی است که جمعیت ایران، حدودا یک درصد از کلّ جمعیت دنیاست. با آن که از رسانه های جمعی، اخبار زیادی درباره منافع نوشیدن چای می شنویم؛ امّا گهگاه درهمین رسانه ها، خبرهایی مبنی بر مضرّ بودن چای هم پخش می شود.
در این شرایط این سوال پیش می آید که بالاخره نوشیدن چای مفید است یا مضرّ؟ به عبارت دیگر، چای، آری یا خیر؟ پاسخ این سوال برمبنای اصول طبّ اسلامی وسنّتی ایران، منفی است امّا برای آن که دقیقاً متوجّه شویم که که حقیقت ماجرا از چه قرار است؛ باید به نکات ذیل توجّه کرد:
۱- تجارت چای درسطح جهان، تجارتی بسیار بزرگ و سودآور است و طبیعتاً در چنین شرایطی، شرکتهای بزرگی که از راه این تجارت، میلیونها دلار درآمد دارند؛ به آسانی اجازه نمی دهند نتایج تحقیقاتی که مضرّات چای را روشن می کنند؛ به گوش مردم جهان برسد. این امر، یعنی نفوذ و دخالت بنگاه های اقتصادی در نتایج تحقیقات علمی، درجهان امروز، امری بسیار رایج و شایع است. برای مثال اکنون آشکار شده است که در اوایل قرن بیستم، شرکتهای سازنده سیگار و دخانیات، به بعضی از دانشمندان، مخفیانه پولهایی می دادند تا مقالاتی به ظاهر علمی در رد خطرات دخانیات و حتی طرح فواید آن نوشته، در مجلات معروف علمی آن زمان چاپ کنند. اسناد این تبانی های بزرگ و کثیف، تنها در اواخر قرن بیستم منتشر شد؛ یعنی زمانی که متضرّران از این قضیه مرده بودند و طبیعتا چندان امکانی برای طرح دعوا وجود نداشت و از سویی، مضرات دخانیات بر همگان آشکار شده بود و جایی برای مخفی کاری نبود.
متاسّفانه مشابه چنین اتفاقاتی در این زمانه به کرّات رخ می دهد و اطّلاعات به ظاهر علمی برای رواج هرچه بیشتر استفاده از چای، نوشابه، سوسیس، کالباس، موبایل و … از تریبون های رسمی در سراسر جهان و ازجمله صدا و سیمای خودمان(و نه رسانه ملّی!) به طور دایم تبلیغ می شود. بنابراین تبلیغ وسیع منافع نوشیدن چای، باید با نظر دقّت نگریسته شود.
۲- گفته شده است:
«یک راه برای پی بردن به ضررهای چای آن است که به رفتارحیوانات- که به عکس انسانها، درحفظ سلامت خود بسیار کوشا هستند- توجّه کنید؛ معمولاً هیچ حیوانی حاضر به خوردن چای نیست ولذا، مزارع چای نیاز به سمپاشی وآفت کشی ندارند؛ در واقع، بوته چای جزء معدود گیاهانی است که به دلیل وجود سموم فراوان در بافت آن، در هیچ آفت جدی طبیعی- به جز خود انسان! ندارد. اگر چند برگ چای را همراه با تکّه ای نان به یک گاو یا گوسفند بخورانید؛ خواهید دید که حیوان زبان بسته، این لقمه ناباب را از دهان بیرون می اندازد! ریختن برگ چای در آب، می تواند منجر به مرگ ماهی ها شود. جالب این جاست که در بعضی مناطق، کشاورزان از این خاصیت چای بهره برده، در اطراف مزارع بوته چای می کارند تا احشام و سایر حیوانات به مزارع نزدیک نشده و زراعت را خراب نکنند.»
مطالب بالا واقعیت دارند اما طبیعتا نمی توانند مبنای یک بحث علمی قرار بگیرند. لذا فقط به ذکر آن اکتفا می کنیم.
- چای، بومی کشور ما نیست و یک گیاه وارداتی است. متاسّفانه اکثر گیاهانی که به این طریق و بدون ملاحظات علمی – و بعضا با نیّات استعماری- در ایران کشت شده اند؛ مشکلات بهداشتی فراوانی برای ایرانیان فراهم کرده اند که ازجمله آنها می توان به سیب زمینی، گوجه فرنگی و کیوی اشاره نمود امّا بدون تردید، چای بدترین ضربه را به سلامتی مردم این سرزمین وارد کرده است چرا که چای به واسطه مصرف روزانه آن؛ سمّی است که به صورت مداوم وارد بدن ما می شود و لذا یکی از مهلک ترین اثرات را در زندگی مصرف کننده به جای می گذارد؛ تا جایی که برخی از اهل فن معتقدند که شیوع مصرف چای در ایران، کاهش ۴۰ ساله عمر ایرانیان را باعث شده است.
۴- چای، آلودگی های مختلف موجود در محیط را به خود جذب می کند و به همین دلیل هم هست که برای رفع بوی بد دهان یا به عـنـوان بـوگـیـر یخچال از آن استفاده می شود. یکی ازآلودگی هایی که چای به شدّت آن را به خود جذب می کند؛ آلودگی های رادیواکتیو و هسته ای است؛ به همین جهت هم هست که یکی از آزمایش های لازم برای اخذ مجوّز واردات چای درکشور، بررسی میزان رادیواکتیویته آن است. بنابراین با مصرف چای، آلودگی های جذبی آن نیز وارد بدن ما می شوند.
۵- چای، مـیـزان اسـیـد مـعـده را افـزایش می دهد و به این ترتیب، باعث بروز تدر یجی زخم در دستگاه گوارش( زخم های معده و اثنی عشر) می شود. احساس هضم بهتر غذا پس ازنوشیدن چای، به همین دلیل است. بالا رفتن اسید معده، اسیدیته خون را نیز بالا برده که این مساله باعث کاهش موقّت فشار خون و سرگیجه می شود که یکی از دلایل خوردن قند یا موادّ شیرین به همراه چای، پیشگیری کردن از بروز این مشکل است.
۶- چای، با افزایش اسید خون، باعث حلّ کلسیم موجود در استخوان ها و ورود آن به خون می شود. این مساله دو پیامد عمده را به دنبال دارد:
اوّلی پوکی استخوان و انواع مشکلات ناشی از آن-و از جمله التهاب دیسک های کمری، دردهای سیاتیکی، آرتروز و …- است. یک استدلال ساده در جهت اثبات این ادّعا آن است که بسیاری از کسانی که از کمردرد، درد زانو و سایر مشکلات رایج مفصلی رنج می برند؛ پس از ترک مصرف چای، کاهش فوق العاده ای را در درد های خود احساس می کنند.
مشکل دوّم، ناشی از رسوب کلسیم برداشت شده از استخوانها در مناطق غیر طبیعی است که می توان به بیماری هایی ازجمله خار پاشنه و تومورهای کلسیمی مغز اشاره کرد. یک نتیجه شایع این گونه رسوب های غیر طبیعی کلسیم، ایجاد سنگ های کلیوی است. چای، ماده ای به نام «اگزالیک اسید» دارد که مسموم کننده بوده؛ ایجاد اختلالات متابولیسمی می کند. این ماده در کلیه رسوب کرده به عنوان هسته اوّلیه تشکیل سنگ عمل می کند. با رسوب کلسیم در اطراف این هسته مرکزی، سنگ کلیه تشکیل می شود.
بیماری های قلبی- و از جمله، لقّی یا پرولاپس دریچه میترال، طپش قلب، آنژین قلبی و فشار خون- از دیگر ثمرات نوشیدن مستمرّ چای هستند. بسیاری از این اثرات ناشی از تحریک مداوم قلب و سیستم اعصاب سمپاتیک و نامنظّمی های ریتم قلب به دلیل ورود همیشگی موادّی مثل کافیین، تیین و گزانتین به بدن با نوشیدن عادتی چای هستند. در یک بررّسی آماری از بیماران قلبی در بیمارستان شهید رجایی تهران مشخّص شد که تمام این بیماران، بدون استثناء، چای زیادی مصرف می کردند.
۱۰- اعتیادآوربودن چای از موارد مسلّم و واضحی است که نیاز به اقامه دلیل ندارد. علایمی همچون سردرد، بی خوابی، بی حوصلگی، آشفتگی روحی و … که با ترک مصرف چای، گریبانگیر فرد می شوند؛ نشان دهنده این واقعیت هستند. این مساله از سویی به دلیل وجود مواد اعتیادآور طبیعی در چای-ازجمله کافیین- است و از سویی می تواند مویّد جدّی بودن این ادّعا باشد که برخی تولید کنندگان چای در بعضی کشورها، برای حفظ مشتریان خود به چای، مواد افزودنی اعتیادآور اضافه می کنند. به همین دلایل، مصرف مداوم چای می تواند مقدمه مناسبی برای پذیرش سایر اعتیادها باشد چنانکه معمولا می بینیم که اعتیاد به چای، سیگار و موادّ افیونی معمولا در همراهی با هم دیده می شوند.
tammar92