سلامت: آقای دکتر! آیا این داروهای چربی سوزی که به تازگی طرفداران زیادی هم بین تمام افراد به خصوص آنهایی که قصد لاغر شدن دارند، پیدا کرده است، واقعاً می توانند چربی های اضافی بدن را بسوزانند و از بین ببرند؟
خیر. ما دارویی که چربی های بدن با مصرف آن، بسوزد و از بین برود، نداریم. بهتر است بدانید که هرگاه تعادلی بین انرژی دریافتی و مصرفی بدن به وجود بیاید، بدن می تواند انرژی مورد نیاز خود را از طریق سوزاندن چربی ها به دست بیاورد. با این حساب اگر فردی بخواهد چربی های بدنش را بسوزاند تا لاغر شود یا حتی اندام عضلانی تری داشته باشد، یا باید انرژی بیشتری در طول روز بسوزاند، یا میزان دریافت کالری اش را کم کند یا اینکه متابولیسم بدنش را به نحوی بالا ببرد. مثلاً ورزش کردن راهی برای افزایش سوزاندن انرژی از طریق مصرف منابع چربی بدن است یا کم کردن کالری دریافتی از طریق کاهش حجم وعده های غذایی، می تواند باعث کاهش چربی ذخیره شده در بدن شود.
سلامت: به نظر شما چرا بیشتر ورزشکاران رشته بدنسازی یا آنها که می خواهند وزنشان را پایین بیاورند، اقدام به مصرف خودسرانه داروهای چربی سوز می کنند؟
معمولاً افرادی که ورزش می کنند، نمی توانند حجم کالری دریافتی شان را کاهش دهند. یعنی دریافت انرژی آنها یا تغییری نمی کند یا افزایش می یابد، اما از طرف دیگر به دلیل ورزش کردن، میزان انرژی مصرفی شان هم قدری افزایش پیدا می کند. گاهی افرادی به ورزش روی می آورند و هدفشان کاهش وزن است و با این حساب، اگر قرار باشد چنین افرادی، در کنار ورزش و افزایش کالری دریافتی، مقداری چربی هم از دست بدهند، ترجیح می دهند که دارو های به اصطلاح چربی سوزی که معمولاً تعدادشان هم محدود است را مصرف کنند.
سلامت: شما به تعداد محدود داروهای چربی سوز مورد استفاده در باشگاه ها اشاره کردید. ممکن است چند نمونه از آنها را معرفی کنید و در موردشان توضیحاتی بدهید؟
یکی از داروها، ال کارنیتین است. البته این داروی نسبتاً پر مصرف، چندان کارآمد هم نیست و نقش اصلی اش را به عنوان حامل چربی ایفا می کند. یعنی چربی را از جایی که هست بر می دارد و به سلولی می برد که قرار است در آنجا سوزانده شود. به عبارت ساده تر، اگر فردی کمبود ال کارنیتین داشته باشد، می تواند تعادلی در سوخت و ساز چربی های بدنش توسط مصرف این دارو و البته با تجویز پزشک، ایجاد کند. این در حالی است که بیشتر انسان های سالم، با کمبود ال کارنیتین مواجه نیستند و ضرورتی به مصرف آن برایشان وجود ندارد. با این حساب، مصرف ال کارنیتین نه تنها کمکی به سوزاندن چربی در بدن افراد معمولی و سالم نمی کند بلکه به جای چربی پول آنها را می سوزاند.
سلامت: کمی هم در مورد کرومیوم پیکولینیت، بگویید؟
کرومیوم پیکولینیت یا کرومیوم پیکولینات هم دارویی است که برخی از افراد و مربیان باشگاه های بدنسازی ادعا می کنند با مصرف آن می توان میزان متابولیسم بدن را تا حد چشمگیری افزایش داد و در نتیجه باعث سوخت و ساز بیشتر چربی ها، کاهش وزن و افزایش حجم عضلات شد.
سلامت: شما این ادعا را قبول دارید؟
خیر. یعنی در مورد کارکرد کرومیوم پیکولینیت هم بحث کمبود آن در بدن مطرح است که بدن ما معمولا با کمبود این ماده هم مواجه نیست و بنابراین نیازی به مصرف اضافی آن وجود ندارد. با این حساب نه کرومیوم پیکولینیت و نه ال کارنیتین به عنوان مکمل هایی غذایی، نمی توانند معجزه هایی که در تبلیغات آنها عنوان می شود را برای لاغر کردن افراد و سوزاندن چربی های بدن انجام دهند.
سلامت: آیا از داروی معروف و بسیار پر طرفدار اورلیستات هم در باشگاه های بدنسازی استفاده می شود؟
معمولاً این داروی معروف که طرفداران زیادی هم دارد، کمتر در باشگاه های بدنسازی مورد استفاده قرار می گیرد. هر چند این دارو، دارویی تایید شده است و مصرف آن اگر با تجویز پزشک باشد، مشکل چندانی ایجاد نمی کند.
سلامت: مکانیسم اثر اورلیستات به چه صورت است؟
اگر فردی میزان دریافت چربی بالایی در وعده های غذایی خود داشته باشد، می تواند با مصرف اورلیستات همراه غذا، باعث دفع چربی از بدنش شود. یعنی اورلیستات اجازه جذب یک سوم از چربی دریافتی از طریق مصرف غذاهای مختلف را در بدن نمی دهد و آن را دفع می کند. به همین دلیل هم خیلی ها به اورلیستات، لقب چربی سوز می دهند در حالی که کار این دارو یه هیچ عنوان سوزاندن چربی های بدن نیست.
سلامت: دفع چربی ها با این شیوه ضرری برای بدن ندارد؟
قطعاً بی ضرر نیست زیرا دفع چربی از بدن با دفع مقداری از ویتامین های محلول در چربی همراه خواهد بود. به همین دلیل اگر فردی به صورت خودسرانه و طولانی مدت از اورلیستات استفاده کند، به طور حتم با مشکلات تغذیه ای و کمبود ریزمغذی های مختلف هم مواجه خواهد شد.
سلامت: شما در چه مواردی مصرف اورلیستات را برای بیمارانتان تجویز می کنید؟
زمانی که فردی چربی زیادی به واسطه مصرف غذاهای مختلف دریافت کند و اضافه وزن و چاقی او به حدی برسد که ما بتوانیم برای یک دوره محدود، مصرف این دارو را برای او تجویز کنیم.
سلامت: آیا درست است که برخی از افراد می گویند هورمون های رشد هم خاصیت چربی سوزی دارند؟
متأسفانه این روزها کار خطرناکی که توسط برخی از ورزشکاران رشته بدنسازی انجام می شود، استفاده از داروهای هورمونی مانند سوماتوتروپین یا همان سوما برای چربی سوزی است. معمولاً اگر این هورمون ها پس از بسته شدن صفحه های رشد طولی افراد مصرف شوند، می توانند نقش کمرنگی هم در چربی سوزی داشته باشند اما از عوارض مصرف آن می توان به افزایش رشد عرضی استخوان ها، بزرگ شدن بینی و انگشتان، چهارگوش شدن صورت، افزایش قند خون، ابتلا به مشکلات کبدی و آب مروارید اشاره کرد. به همین دلیل ما به هیچ عنوان مصرف هورمون رشد را برای بهره بردن از خاصیت کمرنگ چربی سوزی اش توصیه نمی کنیم.
سلامت: حرف آخر؟
به طور کلی گاهی استفاده از انسولین یا چای سبز هم در باشگاه های بدنسازی برای چربی سوزی تجویز می شود که این موارد هم نمی توانند کمک چندانی به سوزاندن چربی های بدن بکنند. متأسفانه مصرف خودسرانه انسولین، حتی می تواند افراد را به کام مرگ بکشانند کما اینکه در کشور خودمان و در سال های اخیر، شاهد مرگ چند نفر از ورزشکاران رشته بدنسازی به دلیل مصرف ناآگاهانه انسولین بوده ایم.
